De definitie en werking van kapitaalmarktrente uitgelegd.

Het is goed om voor de beantwoording van deze vraag onderscheid te maken in de verschillende rentemarkten, de geldmarkt voor kortlopende rentes en de kapitaalmarkt voor langlopende rentes (vanaf twee jaar). De rente op je zakelijke kredietfaciliteit wordt kortlopend ingekocht op de geldmarkt. Dit is bijvoorbeeld een variabele of Euribor rente. De 3-maands Euribor nam sinds begin dit jaar met meer dan 1,8% toe tot 3,99%. Stel dat je de rente van je geldlening langer dan twee jaar vastzet, dan wordt deze ingekocht op de kapitaalmarkt. De kapitaalmarktrente, laten we de 5 jaars IRS nemen, nam in dezelfde periode toe met 0,26%, tot 3,50%. IRS staat voor Interest Rate Swap, een internationale aanduiding om voor een vooraf gesproken periode renteopbrengsten uit te wisselen.

De kapitaalmarktrente is niet de rente die je uiteindelijk betaalt aan de bank. De bank neemt hierop een opslag welke bestaat uit de liquiditeitsopslag, een kostenopslag, een risico-opslag en een winstopslag. De liquiditeitsopslag wordt rechtstreeks gelieerd aan de mate waarop de bank in staat is op de kapitaalmarkt geld aan te trekken. Banken zijn hierin niet transparant omdat het iets zegt over de concurrentiepositie. De kostenopslag is bedoeld om de vaste kosten van de bank te dragen, de risico-opslag is een opslag afhankelijk van de gegoedheid van de debiteur en het onderpand. Omdat de bank ook een commercieel bedrijf is, is er als laatste nog een winstopslag. De opslagen wijzigen voortdurend, afhankelijk van de prestaties van de bank maar ook van de economische ontwikkeling. Als deze afkoelt worden de risico’s voor de bank hoger en daarmee stijgt de risico-opslag.

In de particuliere hypothekenmarkt zijn de tarieven die je als klant betaalt heel transparant en te vinden op diverse websites. Afhankelijk van de verhouding tussen de hoogte van je financiering en de waarde van je woning (ook wel loan to value) val je in een bepaalde tariefklasse. Daarop zijn een paar variaties, bijvoorbeeld NHG. In de zakelijke markt wordt het tarief anders opgebouwd en kan per klant verschillen. Het tariefmodel is gebaseerd op het zogenaamde RAROC model, vrij vertaald een risico gerelateerde opslag op kapitaal. De risico gerelateerde opslag wordt bepaald aan de hand van onder andere een individuele rating per onderneming, gebaseerd op jouw jaarcijfers en/of rekeninginformatie, maar ook op de waarde en stabiliteit van het onderpand van de bank.

Actuele marktrente
Actuele marktrentes vind je in bijvoorbeeld het Financieel Dagblad. Ook zijn er diverse websites waarop je de actuele ontwikkelingen kunt volgen. Kijk bijvoorbeeld eens op IEX.nl, beleggen.nl of investing.com. Let er wel op dat je de Europese rentes volgt. Voor de actuele geldmarktrentes kun je kijken op bijvoorbeeld euribor-rates.eu.

De Europese Centrale Bank (ECB) voert een rentebeleid dat gericht is op een inflatie van circa 2%. Zij stuurt op 2% omdat ze van mening is dat een gematigde groei goed is voor de economie. Zo wordt er normaal geconsumeerd. Een middel om inflatie te sturen is de rente. Een renteverlaging stimuleert de bestedingen van consumenten en bedrijven waardoor de vraag en daardoor de prijs toeneemt. En andersom werkt het ook. Een renteverhoging remt de bestedingen waardoor het aanbod stijgt en de prijs afneemt. Sinds juli vorig jaar verhoogde de ECB de deposito rente in 10 stappen met totaal 4,5% om de inflatie te beteugelen. De hoge inflatie was ontstaan door de nasleep van COVID. De prijzen stegen flink als gevolg van een snel vraagherstel na het loslaten van de COVID maatregelen, een krappe arbeidsmarkt en leveringsproblemen door stagnatie in productie en logistieke ketens. Vervolgens kwam de oorlog in Oekraïne die leidde tot een aanzienlijke stijging van energie- en voedselprijzen. Uiteindelijk steeg de inflatie in de Eurozone naar ruim 10%.  Inmiddels is de inflatie gedaald naar 4,3% per september 2023, vooral doordat de grootste stijgingen achter de rug zijn en zo uit de inflatiecijfers verdwijnen. Bij haar laatste renteverhoging in september hintte de ECB op een rentepauze, maar sloot verdere verhogingen niet uit vanwege de nog altijd hoge kerninflatie van 4,6%.

Kapitaalmarktrente verwachting
Omdat de renteontwikkeling afhankelijk is van veel factoren, onder andere het beleid van de ECB, maar ook geopolitieke spanningen waardoor de vraag afneemt, is het moeilijk een exacte voorspelling te doen.

Als de inflatiedaling doorzet en de risico’s van een economische terugval duidelijker worden zal de ECB volgens ABN Amro de kapitaalmarktrentes verlagen om zo de inflatie rond de 2% te houden. De kapitaalmarktrente zal dan ook dalen.  Ook Rabobank verwacht dat de ECB de historisch hoge kapitaalrente niet heel lang kan handhaven gezien de zwakkere economisch en de positie van de EURO t.o.v. bijvoorbeeld de dollar. Zij verwacht in haar maandbericht van oktober 2023 ook een daling van de kapitaalmarktrentes en ziet bijvoorbeeld de 5 jaars IRS met 0,5% dalen over een jaar.

Of de rentes die de bank berekent dan ook zullen dalen is maar de vraag. Bij een economische terugval stijgen de kredietrisico’s waardoor de bank haar risico-opslag verhoogt.  Daarnaast lijken de termijnpremies (ook wel liquiditeitsopslagen) te stijgen. Dat zou een indicatie kunnen zijn dat beleggers rekening houden met een langere periode van hogere rentes om de inflatie stabiel te houden.  Concreet betekent dit dat een dalende 5 jaars rente mogelijk niet direct tot een lager tarief bij de bank. De hogere tarieven zorgen er in feite voor dat bedrijven wat minder kunnen lenen. Echter, ook in het verleden calculeerde de bank een rentestijging in bij de beoordeling van een aanvraag. Vaak is rente bij een goed lopend bedrijf niet de beperkende factor. Voor zwaar gefinancierde bedrijven (bijvoorbeeld overnamefinancieringen) of voor vastgoedbeleggers is dit echter anders. Omdat veel vastgoedfinanciers hun financiering structureren op een minimale rentedekkingsratio (ICR) heeft dit het laatste jaar al veel invloed op de maximale financiering van verhuurd vastgoed. In deze branche is niet de loan to value (LTV) maar de ICR in de huidige markt de beperkende factor.

Conclusie
Het goed doorgronden van de door de bank aangeboden rente is niet eenvoudig. Daarnaast is geen enkel bedrijf hetzelfde. Veel ondernemers worden bij een aflopend rentecontract geconfronteerd met een verdubbeling van de rentelast en in sommige gevallen zien we een verdriedubbeling. Het is daarom raadzaam op dit soort momenten te schakelen met een onafhankelijk specialist. De adviseurs van Eijgen Finance weten exact wat er speelt in de markt en kunnen snel aangeven of je goed zit of niet. Neem gerust contact met jouw lokale adviseur op!

Deze kennisblog is geschreven door Eijgen Finance adviseur Tonny van Dijk.